Co to jest renta planistyczna?
Renta planistyczna to termin, który często pojawia się w kontekście planowania przestrzennego i prawa budowlanego w Polsce, budząc niekiedy wiele pytań i wątpliwości. W skrócie jest to jednorazowa opłata, którą właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości musi uiścić na rzecz gminy w określonych sytuacjach, gdy wartość jego nieruchomości wzrośnie w wyniku uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP).
Dlaczego wprowadzono rentę planistyczną?
Głównym celem renty planistycznej jest sprawiedliwe partycypowanie w zyskach, które właściciele nieruchomości osiągają dzięki działaniom gminy w zakresie planowania przestrzennego. Kiedy gmina uchwala nowy plan lub zmienia istniejący, może to znacząco zwiększyć wartość nieruchomości – na przykład poprzez zmianę przeznaczenia gruntu z rolnego na budowlany lub zwiększenie dopuszczalnej intensywności zabudowy. Bez renty planistycznej cały ten wzrost wartości trafiłby do właściciela, mimo że wynika on z publicznej decyzji, a nie z jego własnych działań czy inwestycji.
Renta planistyczna ma więc na celu częściowe zrekompensowanie gminie kosztów związanych z procesem planowania przestrzennego oraz umożliwienie jej finansowania rozwoju infrastruktury.
Kiedy powstaje obowiązek zapłaty renty planistycznej?
Obowiązek zapłaty renty planistycznej powstaje w dwóch głównych przypadkach:
Sprzedaż nieruchomości: Najczęściej obowiązek zapłaty renty planistycznej pojawia się w momencie sprzedaży nieruchomości, której wartość wzrosła w związku z uchwaleniem lub zmianą MPZP. Ważne jest, że sprzedaż musi nastąpić przed upływem pięciu lat od dnia, w którym MPZP stał się obowiązujący. Po upływie tego pięcioletniego terminu obowiązek zapłaty renty planistycznej wygasa.
Podział nieruchomości: Obowiązek zapłaty renty planistycznej może również powstać w przypadku podziału nieruchomości, jeśli w wyniku podziału następuje zwiększenie jej wartości, a podział ten jest zgodny z nowym lub zmienionym MPZP.
Jak oblicza się rentę planistyczną?
Wysokość renty planistycznej jest ustalana w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Jej maksymalna stawka wynosi 30% różnicy między wartością nieruchomości przed uchwaleniem lub zmianą planu a jej wartością po uchwaleniu lub zmianie planu. Konkretną stawkę (od 0% do 30%) określa rada gminy w uchwale o miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Do oszacowania wartości nieruchomości przed i po zmianie planu powołuje się rzeczoznawcę majątkowego, który sporządza operat szacunkowy.
Kto jest zobowiązany do zapłaty?
Zobowiązanym do zapłaty renty planistycznej jest właściciel nieruchomości lub jej użytkownik wieczysty w momencie powstania obowiązku jej uiszczenia (czyli zazwyczaj w chwili sprzedaży nieruchomości lub jej podziału).
Renta planistyczna a planowanie przestrzenne
Renta planistyczna jest ważnym elementem systemu planowania przestrzennego w Polsce. Choć bywa postrzegana jako dodatkowe obciążenie dla właścicieli nieruchomości, jej istnienie ma na celu zapewnienie większej sprawiedliwości społecznej i ekonomicznej w procesie rozwoju miast i gmin. Pozwala także samorządom na pozyskiwanie środków, które mogą być następnie przeznaczane na inwestycje publiczne, takie jak drogi, szkoły czy tereny zielone, służące całej społeczności.
Przeczytaj również osobny artykuł o opłacie adiacenckiej. Jeżeli potrzebujesz agenta nieruchomości na terenie miast Gliwice, Zabrze i Bytom oraz w okolicy to napisz lub zadzwoń do mnie!
opublikowano 2 lipca 2025
